Podstawa prawna uchwały / zarządzenia – jak przywoływać przepisy?

Niektórzy z nas korzystają z programów, pomagających w tworzeniu projektów aktów legislacyjnych, i nie mają problemów związanych z prawidłowym przywoływaniem przepisów w podstawie prawnej. Ten wpis jest dla tych, którzy z takich programów nie korzystają.

Jak już wspominałam w poprzednim wpisie, najważniejsze jest, aby dla naszego aktu w ogóle istniała podstawa prawna. Jeżeli popełnimy błąd w jej przywołaniu, uchybienie nie będzie istotne.

Aby jednak błędów (nawet nieistotnych) nie popełniać, musimy zajrzeć do Zasad techniki prawodawczej.

Oznaczenie dzienników ustaw.

Zgodnie z § 158 ust. 7 Zasad techniki prawodawczej, oznaczenie dzienników urzędowych formułuje się w postaci: „(… (skrót nazwy dziennika urzędowego) poz. … i …, z … r. poz. … oraz z … r. poz. …)”, przy czym w przypadku ogłoszenia w dzienniku urzędowym pierwotnego tekstu aktu normatywnego w innym roku niż wymieniony w dacie tego aktu oraz w przypadku ogłoszenia tekstu jednolitego aktu normatywnego, po powołaniu skrótu nazwy dziennika urzędowego podaje się rocznik tego dziennika urzędowego („z … r.”).

Mówiąc krótko, zasada jest następująca:

– jeżeli ustawa pochodzi z 2018 r. i została opublikowana w 2018 r., przywołujemy tylko pozycję Dziennika Ustaw (Dz. U. poz. ……);

– jeżeli ustawa pochodzi z innego roku, niż rok publikacji, np. pochodzi z 2017 r., ale powołujemy się na tekst jednolity z 2018 r., przywołujemy rok i pozycję Dziennika Ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. …..).

Na przykład:

Podstawą prawną do przyjęcia przez radę gminy uchwały w sprawie programu opieki nad bezdomnymi zwierzętami jest art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt, której ostatni tekst jednolity został ogłoszony w Dzienniku Ustaw z 2017 r.

Prawidłowo sformułowana podstawa prawna uchwały:

Na podstawie art. 11a ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r.o ochronie zwierząt (Dz. U. z 2017r. poz. 1840 oraz z 2018 r. poz. 650 i 663)

Podstawą prawną do określenia przez radę gminy w drodze uchwały wysokości opłat za korzystanie z wychowania przedszkolnego uczniów objętych wychowaniem przedszkolnym do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym kończą 6 lat jest ustawa z dnia 27 października 2017 r. o finansowaniu zadań oświatowych, opublikowana w Dzienniku Ustaw również w 2017 r.

Prawidłowo sformułowana podstawa prawna uchwały:

Na podstawie art. 52 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 27 października 2017 r.o finansowaniu zadań oświatowych (Dz. U. poz. 2203)

 Skróty nazw dzienników urzędowych

Nie ma problemów, gdy przywołujemy Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej – wszyscy znamy skrót Dz. U. Tak jest w większości projektów ustaw lub zarządzeń.

Inne najczęściej spotykane skróty (§ 162 ust. 2 Zasad techniki prawodawczej):

– Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej – skrót „Dz. Urz. UE”;

– wojewódzki dziennik urzędowy – skrót „Dz. Urz. Woj. … (urzędowa nazwa województwa w pełnym brzmieniu lub pierwsza sylaba nazwy własnej województwa, zakończona ostatnią spółgłoską tej sylaby lub pierwszą spółgłoską następnej sylaby, z kropką – np. Dz. Urz. Woj. Zach., Dz. Urz. Woj. Śląskiego).

 Tekst jednolity

W przypadku przytaczania tekstu jednolitego ustawy, nie stosuje się już skrótów „t.j.”, ani innych skrótów, oznaczających tekst jednolity. Jeżeli powołujemy się na tekst jednolity (a tak będzie w większości ustaw stanowiących podstawę prawną aktów normatywnych), wskazujemy tylko na rok, z którego pochodzi Dziennik Ustaw. Nie dodajemy ani skrótów, ani sformułowania „tekst jednolity”.

Czy wymieniamy wszystkie zmiany?

Czyli – czy w podstawie prawnej trzeba wymieniać wszystkie zmiany Dzienników Ustaw, czy wystarczy sformułowanie „z późn. zm.” lub podobne?

Pytanie to było bardziej aktualne, kiedy teksty jednolite nie były ogłaszane często i numery Dzienników Ustaw, w których publikowano zmiany ustaw, zajmowały często kilka wierszy w podstawie prawnej uchwały lub zarządzenia.

Od dnia 1 stycznia 2016 r. obowiązuje znowelizowany art. 16 ust. 1 ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych  zgodnie z którym, Marszałek Sejmu ogłasza tekst jednolity ustawy nie rzadziej niż raz na 12 miesięcy, jeżeli była ona nowelizowana. Ustawa może określić termin ogłoszenia tekstu jednolitego. Innymi słowy, jeżeli ustawa była nowelizowana choćby raz w ciągu roku, powinien zostać ogłoszony jej tekst jednolity. Powoduje to, że nawet przy dużej ilości zmian w ustawach, teksty jednolite są ogłaszane na tyle często, że bez problemu wszystkie zmiany można wymienić w podstawie prawnej.

Jeżeli jednak okazałoby się, że zmian jest więcej niż pięć, można powołać się na art. 158 § 5 i 6 Zasad techniki prawodawczej, który zgodnie z § 161 ust. 1 Zasad techniki prawodawczej ma zastosowanie do przytaczania ustaw w podstawach prawnych aktów normatywnych.

Zgodnie z tym przepisem, jeżeli liczba zmian aktu normatywnego, do którego następuje odesłanie, albo jego tekstu jednolitego jest większa niż pięć, można nie wymieniać roczników oraz pozycji dzienników urzędowych, w których ogłoszono te zmiany, a poprzestać jedynie na podaniu pozycji oraz, w razie potrzeby, rocznika dziennika urzędowego, w którym ogłoszono pierwotny tekst tego aktu albo jego ostatni tekst jednolity z dopiskiem „z późn. zm.”, po którym zamieszcza się odnośnik. W odnośniku wymienia się wszystkie kolejne zmiany pierwotnego tekstu danego aktu normatywnego albo jego ostatniego tekstu jednolitego, podając odpowiednie roczniki oraz pozycje dzienników urzędowych.

Zgodnie z §  163 ust. 1 Zasad techniki prawodawczej, odnośnik oznacza się cyframi arabskimi z nawiasem z prawej strony i umieszcza się z prawej strony, powyżej wyrażenia, do którego się odnosi. W przypadku gdy zachodzi konieczność umieszczenia po danym wyrażeniu dwóch albo więcej odnośników, oddziela się je przecinkami.

Jeżeli zatem liczba zmian danego przepisu, czyli wymienianych w podstawie prawnej Dzienników Ustaw, jest większa niż pięć, istnieje możliwość, aby zamiast wymieniać wszystkie zmiany w podstawie prawnej, zastąpić je dopiskiem „z późn.zm.”, i dodać odnośnik (przypis dolny). W odnośniku jednak należy wymienić wszystkie zmiany.

 

Naprawdę „z późniejszymi zmianami (z późn.zm.)”? 

Według Zasad techniki prawodawczej dopisek powinien brzmieć „z późn.zm.” co jest ewidentnym błędem językowym, podobnym do „dalej kontynuować” czy „spadać w dół”. Prawidłową i logiczną treścią dopisku byłoby „ze zmianami” lub „ze zm.”.

Ustawodawca zadecydował jednak inaczej, a my nie jesteśmy powołani, aby to kwestionować.

 Czy przywoływać zmiany, które nie weszły w życie?

Niekiedy może się zdarzyć, że w chwili podejmowania aktu normatywnego (uchwały lub zarządzenia), zmiana ustawy, która stanowi podstawę prawną, została już opublikowana, ale jeszcze nie weszła w życie.

W takim wypadku, zastosowanie ma § 161 ust. 3 i ust. 2 Zasad techniki prawodawczej, zgodnie z którymi, podając oznaczenia roczników oraz pozycji, w których zostały ogłoszone kolejne zmiany zmienianego albo uchylanego aktu normatywnego lub jego teksty jednolite, podaje się roczniki oraz pozycje dzienników urzędowych, które ukazały się do dnia uchwalenia albo wydania aktu zmieniającego albo uchylającego.